دیر و دور نیست راهی که سعادت دو دنیای تو را کافیست. غریب و بعید نیست گدار گرانقدری که گذار از خواب و خامی به نو شدن و بالغ و کامل رسیدن را در حرکتی عظیم و هجرتی عزیز برایت به ارمغان می‌آورد. مهجور نیست راه پر نوری که پرده‌های دیجور را شکافته و رج‌به‌رج، قالی متعالی ایمان و عمل پاک را در پندار و گفتار و کردار تو بافته و ابدیتت را در قرب و شهود حق و حقیقت رقم می‌زند... «ادامه مطلب»...
راه نزدیک
گفتم: امیر موحدان می‌گوید: «آهِ! مِن قِلَّةِ الزّادِ، و طُولِ الطَّریقِ، و بُعدِ السَّفَرِ»(نهج‌البلاغه، حکمت77) واى از کمبود توشه و درازى راه و دورى سفر! پس آیا راه بر همگان، طولانی است و بُعد مسافت، بسیار و هجرت، سخت و بعید؟!
گفت: «لَیْسَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ خَلْقِهِ حِجَابٌ غَیْرُ خَلْقِهِ»(توحید صدوق، ص179) بین خلق و خالق، فاصله‌ای نیست. خلق، آیت الهی‌اند، نه حجاب احدیت. آیت حق، حجاب حق نیست. آنچه حجاب چهره خلق است همان گناه خلق است. آنچه فاصله می‌آفریند، نفس است: «و هم أنَّ الرّاحِلَ إلِیکِ قَرِیبُ المَسافَه وَ أنَّکَ لا تَحْتجِبُ عَنْ خَلْقِکَ إلا أنْ تَحجُبَهُمُ الأعمالُ السَّیِّئَهُ دُونَکْ.»(دعای ابوحمزه ثمالی) همانا مسافر به سوی خدا مسافتش نزدیک است، و او از آفریدگانش هرگز در پرده نیست، جز اینکه ناراستی‌ها و نادرستی‌هایشان آنان را از محبوب، محجوب و محروم می‌نماید. گرد و غبار آلودگی‌ها، دلبستگی‌ها و خودبینی‌هایشان آنان را مشغول و مفتون سایه‌ها ساخته و از دیدن خورشید عالمتاب حق و حقیقت، محروم نموده است. پس اگر عزم سفر در بر دلبر داری «یک قدم بر خویشتن نِه و آن دِگر در کوی دوست»
گفت، خدای تو می‌گوید: من با شمایم، من در شمایم، میانمان حجابی نیست: «هُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ مَا کُنْتُمْ»(حدید/4) - «نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ»(ق/16) - «أَنَّ اللَّهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ»(انفال/24)،
گفت، خدای تو می‌گوید: دعوتی، بخواه، بخوان و گام بردار: «وَاسْأَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ»(نساء/32)،
گفت، خدای تو می‌گوید: مرا می‌طلبی، من نزدیکم، اجابتم نزد خواستنت، کنار توأم چنانکه حجاب نفس آلوده کنار زنی، بخوانی مرا به خواستنی پاک و متواضعانه، امیدوارانه و راستین: «وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ»(بقره/186) - «ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ»(غافر/60) - «فَادْعُوا اللَّهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ»(غافر/14) - «ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً»(اعراف/56)،
گفت: اگرچه آدمی به اقتضای فضای امتحان و ابتلای دنیا: «أَحَسِبَ النَّاسُ أَنْ یُتْرَکُوا أَنْ یَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لَا یُفْتَنُونَ»﴿عنکبوت/٢﴾،
موجودی خلق گردیده که خیر و شر در او تعبیه شده است و به لحاظ بالقوه، قدرت خوب یا بد بودن دارد: «فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا»(شمس/8)،
اما ذاتا و فطرتا از سرشتی پاک و الهی برخوردار است: «فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا»(روم/30)،
و برای عبادت و بندگی خدا خلق شده و به او باز خواهد گشت: «وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ»(ذاریات/56) - «أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاکُمْ عَبَثًا وَأَنَّکُمْ إِلَیْنَا لَا تُرْجَعُونَ»(مومنون/115) - «وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ»(آل‌عمران/109) - «وَلِلَّهِ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَإِلَى اللَّهِ الْمَصِیرُ»(نور/42)،
و می‌تواند به مدد گرایش مختار و انتخابگرانه خود: «لَا إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ»(بقره/256) - «إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرًا وَإِمَّا کَفُورًا»(انسان/3)،
به توحید روی آورده: «أَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفًا وَلَا تَکُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِکِینَ»(یونس/105)،
و با توکل بر خدا، انقطاع از غیر او و پناهیده گشتن در دامان پر قدرت و رحمتش: «فَفِرُّوا إِلَى اللَّهِ»(ذاریات/50) - «فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَوَکِّلِینَ»(آل‌عمران/159) - «وَمَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ»(طلاق/3) - «حَسْبِیَ اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیمِ»(توبه/129)،
واگذار نمودن امور خود بر او: «وَأُفَوِّضُ أَمْرِی إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِیرٌ بِالْعِبَادِ»(غافر/۴۴)،
یاد و ذکر مدام رَبّ رحیم: «وَاذْکُرْ رَبَّکَ فِی نَفْسِکَ تَضَرُّعًا وَخِیفَةً وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ وَلَا تَکُنْ مِنَ الْغَافِلِینَ»(اعراف/۲۰۵) - «وَلَا تَکُونُوا کَالَّذِینَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْسَاهُمْ أَنْفُسَهُمْ أُولَٰئِکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ»(حشر/۱۹) - «أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»(رعد/۲۸) - «رِجَالٌ لَا تُلْهِیهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَیْعٌ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِیتَاءِ الزَّکَاةِ یَخَافُونَ یَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِیهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ»(نور/37) - «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ إِذَا ذُکِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ آیَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِیمَانًا وَعَلَىٰ رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ»(انفال/2)،
حاضر و ناظر دیدن او بر خویش: «أَلَمْ یَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ یَرَىٰ»(علق/14) - «هُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ مَا کُنْتُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ»(حدید/4) - «وَلِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ فَأَیْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ وَاسِعٌ عَلِیمٌ»(بقره/115)،
پناه بردن به خالق خود از شر شیطان و نفس: «فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ»(نحل/98) - وأَعُوذُ بِهِ مِنْ شَرِّ نَفْسِی «إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلَّا مَا رَحِمَ رَبِّی»(یوسف/53) - «وَقُلْ رَبِّ أَعُوذُ بِکَ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّیَاطِینِ؛ وَأَعُوذُ بِکَ رَبِّ أَنْ یَحْضُرُونِ»(مومنون/97و98)،
توبه و خالص نمودن خود برای خدا: «رِجَالٌ یُحِبُّونَ أَنْ یَتَطَهَّرُوا وَاللَّهُ یُحِبُّ الْمُطَّهِّرِینَ»﴿توبه/۱۰۸﴾ - «قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ»(زمر/53) - «إِنَّ اللَّهَ لَا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ وَیَغْفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِکَ لِمَنْ یَشَاءُ»(نساء/48و116)،
اعتماد و اعتقاد به دوستی پروردگار: «إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللَّهُ»(آل‌عمران/31) - «وَالَّذِینَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ»(بقره/165)،
یقین به وعده‌های خداوند: «وَعْدَ اللَّهِ لَا یُخْلِفُ اللَّهُ وَعْدَهُ»(روم/6) - «إِنَّ اللَّهَ لَا یُخْلِفُ الْمِیعَادَ»(آل‌عمران/9)،
ناامید نشدن از او: «لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ»(زمر/53) - «وَمَنْ یَقْنَطُ مِنْ رَحْمَةِ رَبِّهِ إِلَّا الضَّالُّونَ»(حجر/56)،
غم و نگرانی و دلسردی به دل راه ندادن: «لَا تَخَفْ وَلَا تَحْزَنْ إِنَّا مُنَجُّوکَ»(عنکبوت/33) - «وَلَا تَهِنُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ»(آل‌عمران/139) - «أَلَا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ»(مجادله/22) - «فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ»(مائده/56) - «فَمَنْ تَبِعَ هُدَایَ فَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ»(بقره/38) - «وَلِلَّهِ الْعِزَّةُ وَلِرَسُولِهِ وَلِلْمُؤْمِنِینَ»(منافقون/8)،
اراده اصلاح و صلاح نموده: «إِنْ یُرِیدَا إِصْلَاحًا یُوَفِّقِ اللَّهُ»(نساء/35)،
حرکت از خود به خدا و هجرت از من به او را در پیش گیرد: «إِنِّی ذَاهِبٌ إِلَى رَبِّی سَیَهْدِینِ»(صافات/۹۹) - «إِنِّی مُهَاجِرٌ إِلَى رَبِّی»(عنکبوت/۲۶) - «الَّذِینَ آمَنُوا وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللَّهِ وَأُولَٰئِکَ هُمُ الْفَائِزُونَ»(توبه/20)،
و تلاش و کوشش صادقانه داشته: «وَالَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ»(عنکبوت/69)،
و با رجوع به وحی: «ذَٰلِکَ الْکِتَابُ لَا رَیْبَ فِیهِ هُدًى لِلْمُتَّقِینَ»(بقره/2)،
در نظر داشتن نشانه‌های الهی: «تِلْکَ آیَاتُ اللَّهِ نَتْلُوهَا عَلَیْکَ بِالْحَقِّ وَمَا اللَّهُ یُرِیدُ ظُلْمًا لِلْعَالَمِینَ»(آل‌عمران/108)،
واسطه قرار دادن اولیای الهی و کارهای نیکو: «وَابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ»(مائده/35) - «یُنَبَّأُ الْإِنْسَانُ یَوْمَئِذٍ بِمَا قَدَّمَ وَأَخَّرَ»(قیامت/13) - «إِنَّا نَحْنُ نُحْیِی الْمَوْتَىٰ وَنَکْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَهُمْ وَکُلَّ شَیْءٍ أَحْصَیْنَاهُ فِی إِمَامٍ مُبِینٍ»(یس/12) - «کُلُّ نَفْسٍ بِمَا کَسَبَتْ رَهِینَةٌ»﴿مدثر/۳۸﴾،
بهره‌مندی از نعمت عقل: «وَمَا یَذَّکَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ»(بقره/269)،
تجربه و پند گرفتن از عبرتها: «لَقَدْ کَانَ فِی قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لِأُولِی الْأَلْبَابِ»(یوسف/111)،
مشورت: «وَأَمْرُهُمْ شُورَىٰ بَیْنَهُمْ»(شوری/38)،
گوش‌سپاری و تفکر در سخنان و آرا و راههای گوناگون: «الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ»(زمر/18)،
پیروی از بهترینها: «فَیَتَّبِعُونَ
أَحْسَنَهُ»(زمر/18)،
برگزیدن شاخصی پاک، روشن، کاربردی و روزآمد بر مبنای حجتی خدا و خِرد پسند: «یَوْمَ نَدْعُو کُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ»(اسراء/71)
عدم پیروی از نادرست‌ها، نادرستی‌ها، نادان‌ها و نادانی‌ها: «وَأَصْلِحْ وَلَا تَتَّبِعْ سَبِیلَ الْمُفْسِدِینَ»(اعراف/142) - «ثُمَّ جَعَلْنَاکَ عَلَىٰ شَرِیعَةٍ مِنَ الْأَمْرِ فَاتَّبِعْهَا وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَ الَّذِینَ لَا یَعْلَمُونَ»(جاثیه/18)،
دوستی با خوبان و دوری از بدان: «یَا وَیْلَتَىٰ لَیْتَنِی لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِیلًا»(فرقان/28)،
ایمان و عمل صالح: «إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ»(عصر/3)،
رعایت تقوا: «فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَاسْمَعُوا وَأَطِیعُوا وَأَنْفِقُوا خَیْرًا لِأَنْفُسِکُمْ وَمَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَٰئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ»(تغابن/16) - «وَمَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا»(طلاق/2)،
اجتناب از گناهان کبیره: «الَّذِینَ یَجْتَنِبُونَ کَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ إِلَّا اللَّمَمَ إِنَّ رَبَّکَ وَاسِعُ الْمَغْفِرَةِ»(نجم/32)،
اقامه عدل: «کُونُوا قَوَّامِینَ بِالْقِسْطِ»(نساء/135) - «قُلْ إِنَّمَا أَعِظُکُمْ بِوَاحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَىٰ وَفُرَادَىٰ»(سبأ/46)،
در کمین خیر بودن و سرعت و سبقت گرفتن در راستی‌ها و درستی‌ها: «أُولَٰئِکَ یُسَارِعُونَ فِی الْخَیْرَاتِ وَهُمْ لَهَا سَابِقُونَ»(مومنون/61) - «وَسَارِعُوا إِلَىٰ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ»(آل‌عمران/133) - «سَابِقُوا إِلَىٰ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ»(حدید/21)،
توجه به حق‌الناس و رعایت حقوق مردم: «وَلَا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْیَاءَهُمْ»(هود/85)،
پایبندی به محبت، مدارا و مسالمت با خَلق و پاسخ بدی با خوبی: «ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ»(مومنون/۹۶) - «وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ»(نحل/125تا127) - «وَالْکَاظِمِینَ الْغَیْظَ وَالْعَافِینَ عَنِ النَّاسِ»(آل‌عمران/134) - «وَعِبَادُ الرَّحْمَٰنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا»(فرقان/63) - «هُدُوا إِلَى الطَّیِّبِ مِنَ الْقَوْلِ وَهُدُوا إِلَى صِرَاطِ الْحَمِیدِ»﴿حج/24﴾ - «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ رُحَمَاءُ بَیْنَهُمْ»﴿فتح/29﴾،
انفاق و بذل داشته‌های مادی و معنوی و جسمی و روحی و...: «وَأَنْفِقُوا مِمَّا جَعَلَکُمْ مُسْتَخْلَفِینَ فِیهِ»(حدید/7) - «تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ»(آل‌عمران/92) - «یُنْفِقُونَ فِی السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ»(آل‌عمران/134)،
از خسران: «إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِی خُسْرٍ»(عصر/2)،
و رنج دوری از خدا و فاصله گرفتن از فطرت خدایی خود: «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِی کَبَدٍ»(بلد/4)،
به‌در آمده و پاک و تزکیه شود و به فلاح و رستگاری برسد: «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکَّىٰ»(اعلی/14)،
«ز هر چه رنگِ تعلق پذیرد آزادست»(حافظ) و رنگ خدایی به خود گرفته: «صِبْغَةَ اللَّهِ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً»(بقره/138)،
و به حق و حقیقت و سعادت ابدی خویش، با رضایت و خشنودی کامل بازگردد: «ارْجِعِی إِلَىٰ رَبِّکِ رَاضِیَةً مَرْضِیَّةً، فَادْخُلِی فِی عِبَادِی، وَادْخُلِی جَنَّتِی»(فجر/28-30) - «فِی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِیکٍ مُقْتَدِرٍ»(قمر/55)
ای عاشقان ای عاشقان آن کس که بیند روی او
شوریده گردد عقل او آشفته گردد خوی او
معشوق را جویان شود دکان او ویران شود
بر رو و سر پویان شود چون آب اندر جوی او
در عشق چون مجنون شود سرگشته چون گردون شود
آن کو چنین رنجور شد نایافت شد داروی او...
«مولانا، دیوان شمس، غزلیات، غزل شمارهٔ ۲۱۳۰»
لینک این مطلب:
http://rahemoghaddas.blog.ir/post/410
