حضانت
حضانت فرزندان از جمله حقوقی است که بر اساس نص صریح قرآن بر عهده پدر و مادر است(بقره، ۲۳۲و۲۳۳/ طلاق،۶) و در صورت وفات والدین، وارثان پدر و مادر می بایست عهده دار این امر شوند.(بقره، ۲۳۳)
حِضانَت، سرپرستی و نگهداری از کودک نابالغ و غیر رشید (به رشد عقلی نرسیده) است. حضانت کودک، مسائلی چون تربیت، تهیه خوراک و پوشاک مناسب او را شامل می‌شود. برطبق فقه اسلامی سرپرستی کودک تا زمانی که پدر و مادر با هم زندگی می‌کنند، برعهده هردوی آنها است و در صورت جدایی پدر و مادر، به فتوای بیشتر فقیهان و بر اساس قانون، خضانت تا هفت‌سالگی فرزند در اختیار مادر، و پس از آن تا بلوغ در اختیار پدر، و پس از بلوغ، به اختیار انتخاب فرزند است. حضانت با بلوغ و رسیدن فرزند به رشد عقلی پایان می‌یابد.
طبق فتوای مراجع تقلید شیعه، هر یک از پدر و مادر که سرپرست کودک شود، نمی‌تواند مانع از دیدار دیگری با فرزندش و کمک‌کردن به او شود. بسیاری از فقها حضانت را از جنس حقوق می‌دانند و می‌گویند قابل واگذاری به دیگری است. اگر مادر از حضانت امتناع کرد، حق حضانت به پدر واگذار می‌شود؛ اما اگر هر دو امتناع کردند، پدر ملزَم می‌شود که حضانت را برعهده بگیرد.
شانه خالی نکردن والدین از تکالیفی که در ازای به دنیا آوردن فرزندان پیدا می کنند و حمایت همه جانبه از ایشان در کلیه امور مادی و معنوی تا رسیدن کودک به سن بلوغ و رشد عقلی، از مهمترین اعمال واجبی است که بر گردن پدر و مادر است و پس از رشید شدن و استقلال یافتن بچه نیز، در صورت نیاز فرزند و به میزان توانایی والدین، توجه به این امر مهم می بایست ادامه یابد.(نکات و جزئیات بیشتر در قسمت معیشت)
مادر برای نگهداری از فرزند می‌تواند از پدر اُجرت بگیرد. ضمن آنکه برپایه قوانین مدنی، در صورتی که حضانت والدین، سلامت جسمی یا اخلاقی کودک را به خطر بیندازد، دادگاه می‌تواند حضانت را از آنها سلب کند. با مرگ هر یک از والدین، حضانت به دیگری منتقل می‌شود و در صورت وفات هر دو، حضانت بر عهده جد پدری است. در صورت نبود جد پدری، حق حضانت به سایر بستگان براساس رتبه آنها در ارث منتقل می‌شود و یا تصمیم گیری در خصوص حضانت کودک به عهده حاکم شرع قرار میگیرد.
◂◄ بازگشت به صفحه اصلی مطلب «حقوق فرزند»
