راه مقدس

هر خانه ای دری دارد و هر دری، قفلی و هر قفلی، زبانه ای. خانه، به زبانۀ قفل درش وابسته است و آدمی به زبانِ نهفته در دهنش!... «ادامه مطلب»...

شاهکلید جهنم!

هر خانه ای دری دارد و هر دری، قفلی و هر قفلی، زبانه ای. خانه، به زبانۀ قفل درش وابسته است و آدمی به زبانِ نهفته در دهنش!  امنیت و وزانت منزل برای سکونت بی دغدغه به این است که محفوظ از گزند باشد و زبانه قفلش، در جایگاه خودش، ثابت و محکم باشد و امنیت و وزانت انسان هم در این است که زبانش را چگونه حرکت می دهد، چه می گوید و تا چه میزان از صداقت و راستی برخوردار است. زبانه قفل در، که به خوبی کار نکند، خانه، محل اشرار و دزدان و اجنبیان خواهد شد، و زبان انسان نیز که به صدق نچرخد، آدمی را به موجود سرشار از پلیدی ها، خباثتها و ناپاکی ها تبدیل می نماید؛ پس دروغ، کلید پلیدی و باعث سقوط انسان به ورطه تباهی و نابودی است؛ دروغ، شاهکلید جهنم است...

امام حسن عسکری (علیه السلام( می فرمایند: جُعِلتِ الخَبائِثُ فی بَیت وَ جُعِل مِفتاحُهُ الکَذِبَ؛ تمام پلیدی ها در خانه ای قرار داده شده و کلید آن دروغگویی است. (بحارالانوار، ج 69، ص 263)

به همان اندازه که «صدق»، ارزشمند است، «کذب» ناپسند و زشت است.

دروغ، عامل فریب مردم است، دشمنی می آورد، اعتمادها را سلب می کند، روابط اجتماعی را دچار سستی و گسست می کند و نشانه ی نفاق درونی انسان است. دروغ آن قدر زشت است که حتی دروغگویان هم حاضر نیستند در جامعه «دروغگو» شناخته شوند و می کوشند تا با دروغی دیگر، دروغ اول خود را بپوشانند.

حرف راستی که با دروغ آمیخته شود، خریدار ندارد و زشتی دروغ، آن راست ها را هم بی اعتبار می سازد.

این که دروغ، کلید خانه پلیدیها به شمار آمده، سبب آن است که افراد، برای توجیه خلافهای خود دروغ می گویند، برای فریب مردم از دروغ استفاده می کنند، جنس بد را با دروغ به مشتری می دهند، با ادّعای دروغِ دوستی و خیرخواهی، سر مردم کلاه می گذارند.

دروغ، آدمی را کند شرمسار

دروغ آدمی را کند بی وقار

دروغ ای برادر مگو، زینهار

که کاذب بود خوار و بی اعتبار

کسی را که ناراستی گشت کار

کجا روز محشر شود رستگار؟ (سعدی)

حضرت علی علیه السلام در مذمّت دروغگویی می فرمایند: «لا یجتمع الکِذْبُ و المروَّة» (غررالحکم، ج6، ص 372) «دروغ و جوانمردی با هم جمع نمی شوند»

آثار دروغ از دیدگاه قرآن

ز جمله آثاری که قرآن برای دروغ بر می شمارد، محرومیت از هدایت الهی (زمر، آیه ۳ و نیز غافر، آیه ۲۸) است که نتیجه طبیعی چنین محرومیتی، محرومیت انسان از رستگاری است. (یونس، آیه ۶۹ و نیز نحل، آیه ۱۱۶)

از نظر خداوند کسی که گرفتار بیماری دروغگویی شود، از درک و تحلیل آیات الهی ناتوان می گردد. (جاثیه، آیات ۷ و ۸) و در یک فرآیند به سبب عدم درک درست واقعیت ها و حقایق و تحلیل راستین آن ها، گرفتار نفاق در عمل می شود. (توبه، آیه ۷۷) پس برخلاف آن چه می گوید عمل می کند و برخلاف آن چه باور دارد رفتار می نماید. چنین شخصی هر چند که به نظر می رسد دیگری را فریب می دهد ولی در حقیقت به خود نیرنگ می زند. از این رو خداوند شخص دروغگو را زیانکار اصلی می داند که آثار دروغگویی اش به خود وی بازمی گردد پیش از آن که به دیگری آسیب و زیانی برساند. (غافر، آیه ۲۸)

دروغگویی موجب می شود تا مردم اعتمادشان را به شخص دروغگو از دست دهند و حتی سخنان راستش را هم باور نکنند و همراهی و همدلی مردم را از دست بدهد. این گونه است که در دنیا و آخرت در پیشگاه مردم و خدا، سیاه رو می شود. (زمر آیه ۶۰)

خداوند، سرچشمه بسیاری از امور زشت و ناهنجار دیگر چون بدعت در دین (نحل، آیه ۱۱۶)، افترا و تهمت، بیماردلی (بقره، آیات ۸ و ۱۰) ظلم و ستم (آل عمران، آیه ۹۴ و انعام، آیه ۲۱ و ۹۳) را در دروغگویی می داند.

آثار دروغ از دیدگاه امام حسن عسکری (ع)

از نظر آن حضرت(ع) همه زشتی ها و پلیدی های جهان تا زمانی که با کلید دروغگویی باز نشود در حبس و زندان هستند، ولی انسان ها با دروغگویی، یکایک آن ها را آزاد می کنند و به درون زندگی خویش می آورند. از این رو از هرگونه دروغ جدی و شوخی پرهیز داده شده است تا زمینه روحی و روانی برای دروغ فراهم نیاید. اگر انسان به شوخی اقدام به دروغگویی کند، این بستر مناسب فراهم می آید تا برای رهایی از مشکلی و گرفتاری یا حل آن، اقدام به دروغ گویی کند. بدین ترتیب قباحت دروغ در نزد شخص از میان می رود و ناخودآگاه در دامی می افتد که رستن از آن بسیار سخت است.

تعبیری که امام حسن عسکری در این روایت دارد، خبائث است که بیانگر همان شرور می باشد. به این معنا که هر شر و بدی به طور طبیعی دور از دسترس انسان است و انسان ها به طور فطری به سوی کمالات و خوبی ها و زیبایی ها گرایش دارند، ولی اگر در دام دروغ گرفتار آیند، فطرت سالم خویش را از دست می دهند و در یک فرآیندی با زشتی ها و شرور، انس می گیرند و از فطرت خود دور می شوند و نسبت به شرور واکنش منفی نشان نمی دهند.

امام باقر(ع) جد بزرگوار امام حسن عسکری(ع) در تعبیری می فرماید: «ان الله عز و جل جعل للشر اقفالا و جعل مفاتیح تلک الاقفال الشراب، و الکذب شر من الشراب؛ خدای عز و جل برای بدی، قفل هایی قرار داده و کلید آنها شراب است و دروغ از شراب هم بدتر است. (جامع السعادات، ج۲، ص ۲۴۹)

آن حضرت(ع) هر چند به شراب به سبب آن که عقل را زایل می کند، به عنوان کلید شرور اشاره می کند و به این طریق از آن برحذر می دارد، ولی در نهایت دروغگویی را بدتر از شراب خواری برمی شمارد؛ زیرا دسترسی به شراب برای همگان امکان پذیر نیست ولی دروغ، براحتی در دسترس همگان است و به ظاهر هیچ سختی و هزینه ای ندارد...

ارسالی مخاطبین:

به قلم «فاطمه صداقتی»

لینک کوتاه این مطلب:

https://b2n.ir/36678