شـریعت
تأثیر افکار و اعمال والدین بر نسل‌های بعد، بسیار پر رنگ و حائز اهمیت است. اصل میزان پایبندی پدر و مادر به شریعت الهی و اثرگذاری کردار آنان بر فرزندان در دو بخش «جسـمی» و «روحی» از جمله خبرهایی است که قرآن و روایات ما را به آن رهنمون فرموده‌اند، که دانشمندان علوم تجربی نیز در جهات گوناگونی به همین نتیجه رسیده‌اند.
همانگونه که مفسرین بزرگی مانند علامه طباطبایی در ذیل آیاتی چون آیه 9 سوره نساء فرموده‌اند آثار خوب و بد دنیوی اعمال در صورت مشـیت الهی و خواست خداوند با عنوان «نعمت بخشی» یا «عذاب» و یا «امتحان» به شخص دیگر می‌رسد. اگرچه دقت در این مطلب لازم می‌نمایـد که تأثیرگـذاری، ریشه در اختیار انسان‌ها دارد و لذا انسان‌های خوب و پرهیزکار آثار خوبی را در فرزنـدان و ذریه خود بر جای می‌گذارنـد و انسان‌های بدکردار یا بی توجه، بر اثر انتخابها و ارتکابهای نادرست یا بی حساب و کتاب، تأثیرات ناگواری را در نسل خود بجای خواهند گذاشت.
ولی با این همه، تأثیرات منفی و بد، غیرقابل تغییر نیستند. به عبارت دیگر مثلث شخصیت انسان از سه ضلع «اراده»، «محیط» و «وراثت» تشکیل شده است که «اراده» نقش مهم و اصلی را بازی می‌کند و میتواند آثـار محیط و وراثت را از بین ببرد و وضعیت را به نفع انسان رقم بزند. چنانچه همسر فرعون با اراده قوی توانست در آن محیط فاسد بر مشکلات فائق آید و رستگار شود.
بنابراین، اثراتی که از گذشـتگان به مـا رسـیده «تنها» سـبب، برای «شـقاوت» و «سـعادت» انسـان نمی‌باشد. بلکه این آثار در وجود انسان فقط «زمینه‌ای» است برای شقاوت و سعادت که تغییر و درمان آن ممکن می‌باشد و خداوند، زحمت‌هایی که برای تغییر یا درمان این آثار منفی موروثی متوجه انسان می‌شود را بدون مزد و پاداش نمی‌گذارد.
بطور مثال، انسـانی که از گذشـتگانش صـفت بخل به او رسـیده، وقتی با خود مبارزه می‌کند و تا میتواند انفاق می نماید، اجر و منزلت و پاداش او نزد خدا، از دیگران بیشتر است؛ و به همین ترتیب، انسانی که از پدر و مادر فاسـد و گناهکار به دنیا آمده و در محیط فاسـد زندگی کرده و مرتکب گناه شده، روز قیامت عذاب او کمتر است از شخصی که از پدر و مادر صالح و در محیط سالم بدنیا آمده ولی مرتکب گناه شده است. به هرحال هردوی این گناهکاران به اندازه اختیاری که در ارتکاب گناهان و نادرستی ها داشته اند و به میزان توانایی و تلاششان در شناسایی و اصلاح صفات رذیله، عذاب اعمال خویش را خواهند دید، چون خداوند به انسان، اراده داده تا بتواند در فرایند شناخت و تربیت، بر آثار بد «وراثت» و «محیط» خود غلبه کند.
از آنچه گـذشت معلوم شد شخصی که در خانواده فاسد یا بی توجه به دنیا آمده با شخصـی که در خانواده صالح به دنیا آمده هر دو در پیشگاه خدا مسئولند و مؤاخذه می‌شوند ولی این مؤاخذه بطور یکسان نمی‌باشد تا عدالت خدا زیر سوال برود. بلکه هرکدام نسـبت به امکانات و موهبت‌هایی که خدا به آنها داده (مثل پدر و مادر صالح، تربیت شایسته، حمایت پسندیده، محیط مطلوب و...) مسـئول بوده و باید پاسـخگو باشند که این همان «عدل الهی» است.
فرزندان، میوه های درخت وجود والدین خویش هستند و اگر خوبی و بدی یا زشتی و زیبایی در ایشان دیده می شود، تا حدود زیادی وابسته به ظاهر و باطن پدر و مادر آنان است. فرزند آدمی به گونه نخواهد شد که آرزو دارد، بلکه بی شک همانطور خواهد بود که زایندگانش هستند. در حقیقت، از کوزه همان برون تراود که در اوست...
پایبندی به شرع مقدس اسلام ناب، رعایت حلال و حرام الهی در کسب روزی و روابط اجتماعی و خانوادگی و پایبندی به انجام واجبات و ترک محرمات قطعا در شکل گیری جسمی و روحی فرزندان، تاثیرات مستقیم و فراوانی دارد.
اسلام، قبل از ازدواج به آینده فرزند می اندیشد و طی دستوراتی مرحله به مرحله، انسان مراعات کننده را به داشتن فرزند صالح و سالم می رساند. شیوه انتخاب همسر، معیارها و ملاکهای لازم در برگزیدن همسر، آداب تشکیل مجالس عقد و عروسی، شیوه معاشرت با همسر، چگونگی اخلاق و صفات و منش و سلوک والدین، شیوه به دست آوردن نان و روزی خانه و خانواده، شیوه پایبندی به محدوده شرعی محرم و نامحرم و پذیرش مسئولیتهای گوناگون رابطه، مقید بودن به واجبات و محرمات الهی، آداب و زمان و نحوه آمیزش، اعمال زمان بارداری، دستورات زمان ولادت، تکالیف در مقابل نوزاد، آداب شیر دادن، آداب بازی و تعامل با کودکان، وظایف مختلف معنوی و مادی والدین بعد از زمان طفولیت تا پایان حیات پدر و مادر، و... دستوراتی برای نیل به هدف بزرگ برخورداری از ثروت مقدس فرزندان خوب و صالح می باشند که از مهمترین حقوق فرزند به حساب می آیند.
◂◄ بازگشت به صفحه اصلی مطلب «حقوق فرزند»
