راه مقدس

منزل هر فرد، محل آسایش و راحتی اوست و هر کسی نمی‌تواند به راحتی این آسایش را بر هم بزند، چراکه تا زمانی که منطقا افعال صورت گرفته در خانه فردی مزاحمتی برای دیگران ایجاد نکند، چهاردیواری منزل مسکونی وی، حریم خصوصی اوست و هیچ کس حق هیچگونه تعرضی به آن ندارد... «ادامه مطلب»...

عاقبت نگاه به خانۀ دیگران!

منزل هر فرد، محل آسایش و راحتی اوست و هر کسی نمی‌تواند به راحتی این آسایش را بر هم بزند، چراکه تا زمانی که منطقا افعال صورت گرفته در خانه فردی مزاحمتی برای دیگران ایجاد نکند، چهاردیواری منزل مسکونی وی، حریم خصوصی اوست و هیچ کس حق هیچگونه تعرضی به آن ندارد.

در گذشته معماری شهری به گونه‌ای بود که اغلب منازل مسکونی یک طبقه ساخته می‌شده و اشرافی به یکدیگر نداشته است. پشت‌بام تنها جایی بود که به منزل همسایه مسلط بوده به همین دلیل پشت‌بام رفتن برای خود آیینی داشته است. مطابق عرف محل، همسایه باید به طرق گوناگون حضور خود را در پشت‌بام به اطلاع دیگران می‌رسانده و کسانی که این عرف و قاعده را رعایت نمی‌کردند، معمولا مورد غضب همسایه‌ها بودند به همین خاطر هیچ‌گاه نگاه خوبی به امثال «کبوتربازها» و دیگر افرادی که بدون هماهنگی به پشت بام ها می رفتند نبود.

ناگفته پیداست که وقتی اشخاص به خانه شخصی خود وارد می شوند، نوعی «پناهگاهِ» امن و آسوده را برگزیده اند تا استراحت کنند و آزاد باشند. این نکته ایجاب می کند که حریم و حرمت داخله منزلها حفظ شود و بی اجازه، کسی وارد خانه ها نگردد و حتی نگاه و تجسس نداشته باشد؛ بنابراین رهگذران، همسایگان، طبقاتِ بالا و خانه های مُشرِف باید نگاه خود را کنترل کنند.

از زبان قرآن بشنویم که می فرماید:

«ای ایمان آورده ها به خداوند! به خانه هایی جز خانه خویش وارد نشوید؛ مگر آنکه قبلاً خبر دهید و اذن بگیرید و بر اهل خانه سلام کنید. این برایتان بهتر است؛ باشد که پند بگیرید. اگر در خانه، کسی را نیافتید، وارد خانه نشوید تا آنکه به شما اجازه دهند و اگر به شما گفتند: «برگردید»، شما هم برگردید. این برایتان پاکیزه تر (و رشددهنده تر) است».( نور، آیه 27 و 28)

بگذارید از اُسوه اخلاق بیاموزیم:

پیامبر اکرم(ص) که رفتارش مایه درس و الگو برای همگان است، وقتی به در خانه کسی می آمد، رو به روی در نمی ایستاد؛ بلکه سمت راست یا چپ قرار می گرفت و می فرمود: «السلام علیکم». با این سلام دادنِ بلند، اجازه ورود می گرفت. ( تفسیر فخر رازی، ج23، ص19)

یک بار هم «ابوسعید خدری» روبه روی خانه حضرت ایستاد و اذن ورود طلبید. حضرت فرمود: روبه روی در، اجازه ورود مگیر!(همان)

آری! اِشراف بر زندگی دیگران و گشودن روزنه و پنجره به مساکن اهل محل در نظام معماری اسلامی روا نبوده و تجاوز به حقوق دیگران به حساب می آید، بویژه آنکه بخواهد وسیله ای برای نگاه کردن و سرک کشیدن به منازل افراد مختلف شود.

از امام پنجم(ع) روایت گردیده است کسی که خانه مسلمانی سرک کشد در آوردن چشمانش بر آن مسلمان مباح خواهد بود (می تواند آن را آماج تیر و مانند آن سازد) (معارف و معاریف، دشتی، ج 5، ص 37).

قرآن مسلمانان را از تجسّس در امر یکدیگر منع نموده(حجرات، آیه 13) و این موضوع درباره خانه ها نیز صادق است. رسول خدا(ص) فرموده اند: خانه هر کس حرم اوست،( نهج الفصاحه، ص 331، حدیث 1582) پس نباید کسی بدون اجازه و جلب رضایت صاحبش وارد آن شود [یا در آن نگاه کند]. (تاریخ پیامبر اسلام، دکتر آیتی، ص 561)

ارزش چشم در قوانین قضایی و حقوقی با جان آدمی برابر است تا آنجا که اگر فردی دو چشم دیگری را نابینا نماید دیه کامل یک انسان بر عهده اش می باشد و باید آن را بپردازد.( رساله نوین منطبق با فتاوی حضرت امام خمینی، ج 4، ص 285) اما همین چشم اگر نگاه خائنانه و خلاف بنماید و بخواهد به مساکن، اسرار و نوامیس مردم بنگرد، اگر از سوی اهل منزلی که وی بدان دزدانه دید می زند آسیب ببیند و حتی منجر به کوری شود، دیه ندارد، این حکم شدّت مذمّت چشم ناپاکی را می رساند که بی اذن و به ناروا و حرام وارد حریم دیگران می شود و مرتکب گناه می گردد.(اخلاق معاشرت، محدثی، مجله پیام زن، شماره 74، ص 10)

امام خمینی (قدس سره) در این باره چنین فتوا داده اند: دید زدن به خانه مردم و نگاه به نامحرم گناه است و صاحب خانه حق دارد سنگ یا چیزی به سوی نگاه کننده پرتاب کند و ضمانی هم بر او نیست حتی اگر به درون خانه هایی دور با ابزاری (مثل دوربین قوی) بنگرد مثل آن است که از نزدیک نگاه می نماید. نگاه به درون خانه کسی از طریق نصب آیینه نیز همین حکم را دارد.( تحریرالوسیله، ج 1، ص 493)

این مجازات شدید برای دیدگان ناپاک حرمت گذاری برای حقوق شخصی در زندگی خصوصی انسان هاست و برگرفته از روایات معصومین می باشد. چنانچه رسول اکرم(ص) در حدیثی تصریح فرموده اند: هر کس به خانه همسایه اش سرک کشد و به عورت مردی یا موی زنی یا بدن بانویی بنگرد بر خداوند رواست که او را همراه منافقان به آتش دوزخ بیافکند.(وسایل الشیعه، ج 14، ص 141)

نقل نموده اند رسول خدا(ص) در خانه خویش مشغول شانه زدن به موهای همسرشان بودند، کسی از شکاف در به اندرون خانه حضرت می نگریست، پیامبر فرمود: اگر به تو نزدیک بودم، چشمانت را با همین شانه در می آوردم و در برخی روایات آمده است حضرت آن مرد خاطی را تعقیب نمود و او گریخت.(وسایل الشیعه، ج 19، ص 49 ـ 48)

امام صادق(ع) هم فرموده اند هر کسی بدون اجازه به خانه ای نگاه کند در چنین حال اگر چشمش را معیوب سازند دیه ای بر آنان نیست.(وسایل الشیعه، ص 50)

از حضرت امام حسن عسکری(ع) روایت شده است: به خاتم رسولان حضرت محمد(ص) وحی گردید فردی به خانه همسایه خویش می نگرد و از دیدن زن نامحرم مضایقه ندارد آن حضرت بر آشفت و فرمود: او را به نزد من آورید. کسی عرض کرد از پیروان شماست و به رسالت آن جناب و امامت حضرت علی(ع) اعتقاد دارد و از دشمنان اهل بیت بیزاری می جوید، رسول اکرم(ص) فرمود: مگوئید از متابعان ماست؛ دروغ می گوید، آگاه باشید مطیع ما کسی است که در اعمال و رفتار پیرومان باشد و این گونه عمل نکرده است.( تنبیه الخواطر(مجموعه ورّام)، ج 2، ص 204)

لقمان به فرزندش می گوید: فرزندم خدمت چهار هزار پیامبر رفته و از هر کدام کلمه ای آموختم و از میان آنها هشت کلمه برگزیدم که یکی از آنها این است: چون در خانه دیگری بودی چشم خود را حفظ کن.( چهل حدیث، ملّایی، ص 50 به نقل از سفینة البحار) یعنی حتی وقتی با اجازه افراد در خانه شان وارد شده ایم هم باید از نگاه کردن به نامحرمان پرهیز کنیم چه رسد به آنکه بخواهیم خدای ناخواسته بدون اجازه و رضایت اهالی منزل به خانه کسی بنگریم!

بر اساس فتوای فقها،

" نگاه به داخل خانه دیگران حرام است" (مجمع المسائل، ج 1، ص 534، م 18؛ احکام روابط زن و مرد، ص 155)

امام خمینی در پاسخ به این سوال که "سرکشیدن به منازل مردم و نگاه کردن به بانوانی که بدون پوشش هستند چه حکمی دارد؟"، می فرمایند:

اگر دیدن شما به صورت عمدی بوده باشد، کار حرام و گناه مرتکب شده اید؛ زیرا خانه مسلمانان محترم است و ورود به خانه افراد بدون اذن صاحب آنان، سرکشیدن به خانه غیر، از بالاى بام یا شکاف دیوار یا روزنه در، جایز نیست. (توضیح المسائل (امام خمینی)، ج 2، ص 875)

مقام معظم رهبری نیز به این پرسش که "نگاه کردن به حیاط همسایه گناه دارد؟" چنین پاسخ داده اند:

باتوجه به اینکه نگاه کردن به حیاط دیگری بدون رضایت، باعث اذیت و آزار دیگران می شود و گناهانی مانند نگاه به نامحرم و مفسده بدنبال دارد، جایز نیست. (استفتا از دفتر آیه الله خامنه ای)

تنها راه جبران کسی که اینکار را انجام داده است به این صورت می باشد که توبه واقعی کرده و از درگاه الهی طلب بخشش و آمرزش برای خود و آنان کنید و تصمیم بگیرید دیگر این گناه را انجام ندهید.

آیات و روایات بسیاری درباره حرمت نگاه به نامحرم وجود دارد که در ادامه به برخی از آن اشاره می شود:

قل للمومنین یغضّوا من ابصارهم (نور/30) ؛ « به مردان مومن به خدا بگو: چشم های خود را ازنگاه به نامحرم فرو گیرند».

و قل للمومنات یغضضن من ابصارهنّ (نور/31) ؛ « و به زنان مومن به خدا بگو: چشم های خود را از نگاه به نامحرم فرو گیرند»

رسول اکرم(ص) فرمودند که خداوند می فرماید: فرزند آدم ... اگر چشمت بخواهد تو را به نگاه حرام بکشاند من دو پلک در اختیار تو قرار داده ام ، پس آنها را فرو بند». و نیز پیامبر می فرماید :« هر چشمی در روز قیامت گریان است ، مگر سه چشم ؛ چشمی که از خوف خدا بگرید و چشمی که از حرامهای الهی بسته گردد و چشمی که در راه خدا بیدار بماند» (اصول کافی ، ج8 ، ص219)

قال رسول الله – صلّی الله علیه و آله – : من مَلَأ عینَه من حرامٍ مَلأَ اللهُ عینَه یومَ القیامهِ من النار إلاّ أن یتوب و یَرجِعَ. «بحار الانوار، ج ۷۶. ص ۳۳۴»

رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: هر کس چشم خود را از (نگاه های) حرام پر کند، خداوند در روز قیامت چشم او را از آتش پر گرداند، مگر این که توبه کند و برگردد.

قال رسول الله – صلّی الله علیه و آله – : مَن مَلَأَ مِنِ امرأهٍ حراماً حَشاهما الله عزّوجلّ یوم القیامه بمسامیرَ مِن نارٍ و حشاهما ناراً حتی یَقضیَ بین الناس ثم یُؤمَر به إلی النار. «بحار الانوار، ج ۷۳، ص ۳۶۶»

رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: کسی که چشمان خود را از نگاه به زن نامحرم پر کند، خدای بزرگ و بلند مرتبه در روز قیامت چشمان او را با میخ های آتشین پر کرده و از آتش انباشته می سازد تا حساب مردم به پایان رسد، آنگاه فرمان می دهد که او را به آتش جهنم برند.

قال رسول الله – صلّی الله علیه و آله – : إشتدَّ غَضبُ الله عزّوجلّ علی امرأهٍ ذاتِ بَعلٍ ملأتْ عینَها من غیر زوجها أو غیر مَحرمٍ لها. «بحار الانوار، ج ۷۶، ص ۳۶۶»

رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: خشم خدای بزرگ و بلند مرتبه، بر زنی که چشم خود را از (نگاه به) غیر شوهر خود یا کسی که محرم او نیست پر کند، شدید است.

قال الامام الصادق – علیه السّلام – : اِیّاکُم وَ النَّظرَه فَانَّها تَزرَع فی القَلبِ الشَهوَه وَ کَفى بِها لِصاحِبِها فِتنَه؛ «تحف ‏العقول، ص ۳۰۵»

از نگاه حرام بپرهیزید که چنین نگاهى تخم شهوت را در دل مى‌کارد و ‏همین براى فتنه‌ى صاحب آن دل بس است.

نوشته مخاطبین:

به قلم «عبدالله ایرانی»

لینک مطلب:

http://rahemoghaddas.blog.ir/post/238