برادر

برادری به تعداد نیست، به وفاداری است؛ یوسف یازده برادر داشت و حسین، ابالفضل(ع) را؛ برادرانی که به عمق چاه تنهایی ات می افکنند و برادری که تا قرارگرفتن در ورای بلندای ماه، قمرِ زندگی حماسی و دستان پر قدرت مبارزه الهی ات می شود... «ادامه مطلب»...

 

 

بـــــــــرادر

 

‌برادری‌، از مفاهیم‌ رایج‌ در فرهنگ‌ اسلامی‌ است. این‌ معنا نخست‌ برای‌ اشاره‌ به‌ برادران‌ همخون‌ به‌ کار می‌رفته‌، و به‌ تدریج‌ کاربردهایی‌ ثانوی‌ یافته و در عالی ترین درجه خود یعنی برادری ایمانی قرار گرفته است. دو نفر که با یکدیگر پیوند خونی دارند یا خیر، چنانچه رابطه ایمانی بیابند و بر مبنای قواعد و باورهای اصیل دینی نسبتشان را محکم نمایند، آن برادری قطعا از ارزش والاتر و اعتبار بیشتر و گرانقدرتری برخوردار خواهد شد.

برادری نسبی؛ از اشتراک بی‌واسطه در پدر و مادر یا یکی از آن دو پدید می‌آید و آثار و احکام ویژه حقوقی، فقهی و اخلاقی دارد. برادری علاوه بر نسب، از راه رضاع نیز حاصل می‌شود. اهمّ مواردی که «برادری» «خواهری» نسبی از نظر فقهی دارای حکم است، عبارت است از: میراث که بنا به اجماع همه مذاهب، در صورت فقدان افراد طبقه اول یعنی پدر، مادر و فرزندان، نوبت به افراد طبقه دوم یعنی برادر و خواهر خواهد رسید. حِضانت برادر یا خواهر خردسال که برخی از فقها به وجود چنین حقی فتوا داده‌اند. وجوب یا استحباب پرداخت هزینه زندگی برادر یا خواهر تهیدست. پذیرفتن گواهی یک نفر به سود برادر یا خواهر، و...

برادری دینی و عاطفی؛ قرآن برای ایجاد روح دوستی و همکاری و همبستگی بین مؤمنان و در جامعه دینی آنان را برادر یکدیگر خوانده است.(إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَیْنَ أَخَوَیْکُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ: حجرات، آیه 10) مؤمنان باید با یکدیگر برادر باشند. لازمه قطعی این برادری، البته دعوت به اصلاح و پرهیز از نزاع و اختلاف در مناسبات اخلاقی و در سطح اجتماعی است. در قرآن نیز بر نقش ایمان در نابود کردن کینه‌ها و منازعات و ایجاد روح دوستی و همدلی و به تعبیر قرآن، برادری، تأکید شده است.

«فان تابوا و اقاموا الصّلوة و اتوا الزّکوة فاخوانکم فی الدّین»(توبه/11) افراد، با هر نسبت و رابطه ای که باشند چنانچه اهل توبه و اعمال پاک باشند و در برپایی نماز و اقامه معارف و مفاهیم کمال آفرین آن کوشا باشند و زکات ظرفیتهای مادی و معنوی خویش را بپردازند و در راه خدا به کار گرفته و خرج نمایند برادر دینی محسوب می شوند.

در احادیث به جنبه‌های گوناگون «برادری دینی» اشاره شده است، از جمله این‌که برادری دینی از هر پیوند نَسَبی و خویشاوندی پایدارتر است، و گسستن آن نکوهیده، باید همواره از حال برادر دینی، بویژه اگر مدتی غایب شود، خبر گرفت، راز برادر را نگاه داشت، عیب او را باز نگفت، در سختی و آسودگی باید به او نیکی کرد، از جدال، مباهات، فخر فروشی، عنادورزی و حسد و تهمت زدن نسبت به برادر دینی دوری جست و با او به انصاف و عطوفت رفتار کرد. نشانه‌های برادری خصلتهایی چون: مواسات، یاری رساندن در راه فرمانبرداری از خدا، گوشزد کردن لغزشهای انسان به او، خیرخواهی، پوزش پذیری، بی‌نیازسازی به هنگام نیاز، ترس زدایی از انسان و آرامش بخشی و اهتمام ورزی به نماز، احکام عبادی و امور اعتقادی است.

افرادی که نسبتهایشان را با یکدیگر از نسبی به دینی ارتقا داده و مستحکم تر می نمایند، در واقع کوششی مقدس در راه کمال و تعالی خویش نموده و خود را هرچه بیشتر و بیشتر به مولا و مقتدای خود، پیامبر و اوصیائش نزدیک و نزدیک تر ساخته اند. چرا که بر اساس منابع متقن و معتبر تاریخی و روایی، پیامبر اسلام(ص) و امام علی(ع) پیوند برادری برقرار کرده اند و این موضوع کرارا توسط پیامبر(ص) اعلام و عنوان شده است.

برادری نَسبی در روزی گسسته خواهد شد «فلا اَنساب بینهم»(مومنون/۱۰۱) ولی برادری دینی حتّی روز قیامت پایدار است. «اخوانا علی سرر متقابلین»(حجر/47)

تعبیر اخوّت در رابطه با زنان نیز بکار رفته است «وان کانوا اخوة رجالا و نساء»(نساء/176) گاه یک برادر نسبی می تواند نامحرم ترین فرد به یک انسان باشد و گاه برادر دینیِ اهل تقوا و حیای الهی، از هر محرمی، محرم تر و قابل اعتمادتر.

برادری باید تنها برای خدا باشد، امام علی(ع) در این مورد می‌فرماید: مردم مومن و متعبد و باتقوا برادرند. اگر برادری آنان برای غیر خدا باشد، آن برادری، دشمنی است و این است سخن خداوند متعال که: «النّاس إخـوان؛ فمن کانت اخوّته فی غیر ذات اللّه فهی عداوة، و ذلک قوله عزّ و جلّ: الأخلاّء یومئذ بعضهم لبعض عدوّ إلاّ المتّقین؛ در آن روز، دوستان با هم دشمنند مگر پرهیزگاران».[میزان الحکمة، ج۲، ص۱۵۸۴] 

آنچه مهم‌تر از داشتن برادر است حفظ برادری است و در روایات از کسانی که برادران خود را رها می‌کنند به شدّت انتقاد شده است تا آنجا که سفارش شده است که اگر برادران، از تو فاصله گرفتند تو با آنان ارتباط داشته باش. «صل من قطعک» [بحارالانوار، ج۶۸، ص۴۲۲]

 

برخی روایات درباره برادر

*پیامبر اسلام(ص): «بهترین برادران کسی است که با شما در کارهای اخروی مساعدت و همراهی کند» و «عیب‌هایتان را به شما اهدا نماید» (مجموعه ورام (تنبیه الخواطر)، ج‌۲، ص۱۲۳)

*امیرالمومنین امام علی(ع): برادر حقیقی تو کسی است که از لغزشت درگذرد، نیازت را برآورد، پوزش تو را بپذیرد، عیبت را بپوشاند، ترس را از تو دور کند و آرزویت را برآورد.(غررالحکم، حدیث3645)

*امام علی(ع): بهترین برادر کسی است که برادری اش برای خدا باشد و نه دنیا (غرر الحکم و درر الکلم، ص۸۱۸) و در راه حق و جلوگیری از خلاف، بر تو زیاد خشم گیرد و منعت کند(غررالحکم و دررالکلم، ص۳۵۷) و بدترین برادر آن است که مایه رنج و زحمت آدمی باشد.(بحار الانوار، ج‌۷۱، ص۱۶۵)

*امام علی(ع) در نهج البلاغه نقش برادر بزرگتر را کمتر از پدر نمیداند و امام رضا(ع) میفرمایند: «أَلاْخ الاْکْبَرُ بِمَنْزِلَهِ الاْبِ» برادر بزرگتر به منزله پدر است.(تحف العقول، ترجمه حسن زاده، ص803)

*امام صادق(ع): برادران خود را به دو خصلت بیازمایید. اگر آن دو خصلت را داشتند با آنها دوستی کنید و گرنه از ایشان دوری کن، دوری کن، دوری کن (آن دو خصلت اینهاست): پایبندی به خواندن نماز در وقت خود، و نیکی کردن به برادران در سختی و آسایش.(منتخب میزان الحکمه، ج اول، ص42)

*امام صادق(ع): برادران سه گروهند: آنکه با جان همراهی میکند، دیگری آنکه با مال یاری می‌رساند و این دو گروه در برادری صادقند، و سومی آنکه از تو وجه معاش می‌گیرد و تو را برای لذت و خوشی می‌خواهد، او را مورد اعتماد مدان.(منتخب میزان الحکمه، ج اول، ص38)

*امام باقر(ع): محبت قلبی برادرت را نسبت به خودت، از محبتی که در قلبت نسبت به او داری، بشناس.(منتخب میزان الحکمه، ج اول، ص36)

 

احترام به برادر

*بین امام حسین علیه السلام و برادرش محمد بن حنفیه بگومگوئی به وقوع پیوست و محمد[ به صورت قهر از امام حسین علیه السلام جدا شد، او پس از مدتی به اشتباه خود پی برد و به خاطر احترام به حضرت اباعبداللّه علیه السلام [در نامه ای به امام حسین علیه السلام نوشت: «ای برادر! بدون شک، پدر من و پدر تو علی علیه السلام است و در این جهت نه تو بر من برتری داری، نه من بر تو؛ و مادر تو فاطمه دختر رسول اللّه صلی الله علیه و آله وسلم است که اگر سراسر زمین مملوّ از طلا و ملک مادر من بود با مادر تو، برابری نمی کرد. پس هنگامی که نامه ی مرا خواندی به نزد من بیا تا مرا از خود راضی و خوشنود کنی، زیرا تو از من به فضل و برتری شایسته تری. زیرا آن کس که فضیلت بیشتری دارد اقدام به برطرف کردن کدورت می کند. والسلام علیک و رحمة اللّه و برکاته». امام حسین علیه السلام نیز پیشنهاد و خواسته ی برادر را پذیرفت و به نزد وی رفت.(مناقب ابن شهر آشوب، ج4، ص66)

*البته این مطلب به گونه ای دیگر نیز نقل شده و آن این که: بین امام حسین و امام حسن علیهماالسلام موضوعی بود. به حضرت عرض شد: به نزد برادرت برو که او از تو بزرگ تر است. امام حسین علیه السلام فرمود: من از جدّم شنیدم که می فرمود: هر دو نفری که بینشان سخنی رد و بدل شود و یکی از آن ها درصدد خشنودی دیگری برآید او زودتر وارد بهشت می شود و من دوست ندارم که زودتر از برادرم وارد بهشت شوم. هنگامی که امام حسن علیه السلام سخن امام حسین علیه السلام را شنید با شتاب نزد او آمد.(کشف الغمه، ج2، ص201).

(باید توجه داشت که تمام مواردی که در ظاهر، کدورت یا اختلافی را بین دو معصوم علیهماالسلام می رساند، جنبه ی تعلیمی داشته و برای آموزش دیگران بوده است.)

*زمانی که پیامبر اکرم(ص) هفت ساله شد روزی به دایه اش حلیمه سعدیه فرمود: برادرانم کجا هستند؟ جواب داد فرزند عزیز، آنان گوسفندانی را که خداوند به برکت وجود تو به ما رحمت کرده است به چراگاه می برند. طفل گفت: مادر، درباره من به انصاف رفتار ننمودی، مادر پرسید: چرا؟ فرمود: آیا سزاوار است که من در سایه خیمه باشم و شیر بنوشم و برادرانم در بیابان برابر آفتاب سوزان باشند.(تحف العقول)

 

حقوق برادر

*امام سجاد(ع) در خصوص حق برادر می فرماید: «حق برادرت اینست که بدانی او دست تو است، که با آن کار می کنی! و پشت و تکیه گاه توست، که به او پناه می بری، و عزّت توست که به او اعتماد داری، و قوت و نیروی توست که با آن یورش می بری؛ پس او را به عنوان سلاح در نافرمانی خدا به کار مگیر و او را به شکل ابزاری برای ظلم به آفریدگان خدا سود مجوی، و او را درباره خودش یار باش و بر علیه دشمنش کمک کار، و فاصله ای برای رهانیدن او از تسلط شیطان باش. و حق اندرز او را بجای آور و برای رضای خدا به او رو کن. اگر خدای بزرگ را اطاعت کرد و فرمان او را اجابت کرد که بسیار خوب! و در غیر این صورت خدای متعال را بر او و خواسته اش مقدم بدار و خدای عزیز را نزد خود گرامی تر داشته باش»(رساله حقوقی امام سجاد ع)

*پیامبر اسلام(ص) درباره حقوق برادری می فرمایند: مسلمان بر برادر مسلمانش ‌ سی حق دارد که برائت ذمه از آن حاصل نمی کند مگر به ادای این حقوق یا عفو کردن برادر مسلمان او لغزشهای او را ببخشد، در ناراحتیها نسبت به او مهربان باشد، اسرار او را پنهان دارد، اشتباهات او را جبران کند، عذر او را بپذیرد، در برابر بدگویان از او دفاع کند، همواره خیرخواه او باشد، دوستی او را پاسداری کند، پیمان او را رعایت کند، در حال مرض از او عبادت کند، در حال مرگ به تشییع او حاضر شود .دعوت او را اجابت کند، هدیه او را بپذیرد، عطای او را جزا دهد، نعمت او را شکر گوید، در یاری او بکوشد، ناموس او را حفظ کند، حاجت او را برآورد، برای خواسته اش شفاعت کند، و عطسه اش را تحیت گوید. گمشده اش را راهنمائی کند، سلامش را جواب دهد، گفته او را نیکو شمرد انعام او را خوب قرار دهد، سوگندهایش را تصدیق کند، دوستش ‌ را دوست دارد و با او دشمنی نکند، در یاری او بکوشد خواه ظالم باشد یا مظلوم : اما یاری او در حالی که ظالم باشد به این است که او را از ظلمش باز دارد، و در حالی که مظلوم است به این است که او را در گرفتن حقش کمک کند. او را در برابر حوادث تنها نگذارد، آنچه را از نیکیها برای خود دوست دارد برای او دوست بدارد، و آنچه از بدیها برای خود نمی خواهد برای او نخواهد.(وسائل الشیعه، ج12، ص212)

 

در وصف برادر

برادران چه موجودات فوق العاده‌ای هستند.

گاهی اوقات یک برادر حتی بهتر از یک ابرقهرمان است.

برادران یکدیگر را در تاریکی تنها نمی‌گذارند.

شادترین روز زندگی‌ات می تواند وقتی باشد که تو و برادرت از راهی سخت و مخوف عبور می‌کنید، اما در کنار او کاملاً احساس امنیت می‌نمایی

برادران خوب، قسمت زیبای سرنوشت ما هستند. هیچ کس قادر نیست راه خود را به تنهایی برود.

برادرت می تواند محبوب‌ترین دوست تو و محرم‌ترین فرد، نگهدارنده تو و وابسته و خدمتگزار به تو باشد.

برکت زندگی از آن کسی است که برادرش را از صمیم قلب دوست دارد.

یک برادر همواره تلاش می‌کند تا وظیفه خود را در حفاظت از شما انجام دهند.

مشکلات زندگی هر گونه دوستی را فرو می‌ریزد اما روابط برادری با مشکلات، محکم‌تر می‌شود.

اگر آفتاب زندگی سوزان است، سایه‌بان آن برادر است.

برادر را هرچقدر هم که بخواهی تمام نمی‌شود. حضورش گرم است و سکوتش دل آدم را خالی می‌کند. هر فرد آرامش صدای برادرش را در گرماگرم زندگی نیاز دارد و شنیدن صدایش در هرجای دنیا او را سر شوق می‌آورد و امید می بخشد.

برادر نمی تواند قول بدهد تمام مشکلات شما را حل کند، اما می‌تواند قول بدهد که مجبور نیستید به تنهایی با آنها مواجه شوید.

اشتباهات ما هرگز احساسات برادرمان را نسبت به ما تغییر نمی‌دهد. هنگامی که واقعاً به کسی احتیاج داریم، حتی اگر از دستمان عصبانی باشد، قلبش هنوز هم از ما مراقبت می‌کند.

برادر کسی است که می‌داند شما مشکلی دارید، حتی زمانی که بزرگترین لبخند را روی صورت خود داشته باشید.

ما به برادر نیاز داریم تا کنارمان باشد، نه برای حل کردن مشکلی و یا کاری به طور خاص انجام دادن، فقط باشد تا احساس کنیم که امنیت و پشتیبانی داریم.

در زندگی هرکسی دوست‌های زیادی می‌آیند و می‌روند اما یکی هست که دوست‌تر از هر دوست همیشه همه‌جا حضور دارد. در میان همه جاده‌های انحرافی زندگی، بودنش پناهگاه آسمانی است و آن کسی نیست جز برادر.

برادرها حتی اگر به ظاهر دور از یکدیگر باشند، هیچ وقت از هم جدا نمی‌شوند.

برادرت می تواند کسی باشد که چیزهای زیادی به تو بیاموزد و تو نیز چیزهایی را که نمی‌دانستی از او یاد گرفته باشی.

دوست داشتن برادر، بزرگترین نعمت دنیاست چراکه تو را شاد می‌کند و لبخند را به دنیایت هدیه می‌ دهد.

پشت حرف‌های یک برادر، پشت نوازش‌ها، سرزنش‌ها، پشت تمام نگاه‌های معنی دارش، پشت سکوتش، پشت لبخند‌های پر از رازش، عشقی پنهان‌تر از تمام محبت‌های دنیا خفته است.

دوست داشتن برادرانه شاید همیشه دوستانه بنظر نیاید اما بیشتر از رابطه دوستی حمایت‌گر است.

حتی بزرگ‌ترین تخته سنگ‌ها هم نمی‌توانند دو برادر را که شانه به شانه هم ایستاده‌اند، در هم بکوبند.

داشتن برادر یعنی خوشبختی، و خوشبختی همین در کنار هم بودنهای متعالی است. همین دوست داشتن‌های الهیست. خوشبختی همین لحظه‌هایی است که پای برادری برادرت می ایستی و او را هرگز تنها نمی گذاری.

برادر یعنی ابالفضل! یعنی کسی که ادب و تواضع و ایثارش در برابر حسین(ع)، دانشگاهی است از دروس پاس نکرده زندگی مان.

برادری به تعداد نیست، به وفاداری است؛ یوسف یازده برادر داشت و حسین، ابالفضل(ع) را؛ برادرانی که به عمق چاه تنهایی ات می افکنند و برادری که تا قرار گرفتن در ورای بلندای ماه، قمرِ زندگی حماسی و دستان پر قدرت مبارزه الهی ات می شود...

برادری یعنی سلوک عارفانه، عاشقانه و مجاهدانه هارون و موسی، بنیامین و یوسف، عزر و عزیر، حسین و ابالفضل، مهدی و حمید باکری، مهدی و مجید زین الدین، مصطفی و مجتبی بختی، و...

برادر باش!

به عاقبت و ابدیتت رحم کن و برادری را تمام کن در حق خودت!

فرقی نمی کند که جنسیت یا نسبتت چیست!

با معرفت، ادب و از خود گذشتگیِ ابالفضلی به عهد اخوتی پایدار و ناگسستنی روی آور و همه ظرفیت و هستی ات را به پای مولا و صاحبت بریز...

باور کن آقایت تنهاست؛ خیلی هم تنهاست؛ تو بیشتر از این، تنهایی اش را مپسند!

خدا از برادری کمت نکند....

#ابالفضلی_مهدوی_باشیم

لینک کوتاه این مطلب:

http://yon.ir/2ecJ2