مشاور در حقیقت رکن اصلی نیل به حقائق و واقعیات و جلوگیری کننده از خطا و اشتباه و سبب تثبیت محور حرکت انسانها به سوی نیازمندی های فردی و اجتماعی و معنوی به شمار می رود؛ اما این مشاور باید چه صفات بارزی داشته باشد تا بتوان از مشورت با او، بیشترین بهره را برد... «ادامه مطلب»...
صفت مشاور
امام باقر علیه السلام: إستشر فی أمرک ألذین یخشون الله
در کار خود فقط با کسانی مشورت کن که از خدا می ترسند.
تحف العقول/حرانی/نص/ص ۲۹۳
ضرورت مشورت
مشاور در حقیقت رکن اصلی نیل به حقائق و واقعیات و جلوگیری کننده از خطا و اشتباه و سبب تثبیت محور حرکت انسانها به سوی نیازمندی های فردی و اجتماعی و معنوی به شمار می رود.
√امام جعفر صادق از پدرش امام محمد باقر علیهما السلام روایت می کند که فرمود: از پیامبر پرسیده شد: حزم (استواری در تصمیم) چیست؟ پیامبر فرمود: مشورت با صاحب نظرات و پیروی کردن از نظرات ایشان.
در این گفت و شنود دو نکته جالب وجود دارد:
نخست آنکه سه واژه از لحاظ مفهوم نزدیک به یکدیگرند: عزم، جزم، حزم
عزم، مطلق قصد و تصمیم است.
جزم، قاطعیت در قصد و تصمیم است.
حزم، قاطعیت در تصمیم گرفته شده بر اساس حکمت و اندیشه است.
و در این روایت از "حزم "سوال شده که تصمیم گیری حکمت آمیز چگونه است.
نکته دوم اینکه پیامبر در این روایت علاوه بر اینکه مشورت با صاحب نظران را پیشنهاد کرده، متابعت و پذیرفتن آراء صواب را نیز توصیه فرموده است؛ یعنی حکمت عملی اقتضا می کند که تصمیم گیرنده از رای صاحب نظران پیروی کند، نه آنکه پس از مشورت آن چه به نظر خودش رسید، عمل کند و این همان گونه که خواهیم گفت متابعت از رای اکثریت قاطع صاحب نظران است.
√به همین جهت است که حضرت امیر(ع) می فرماید: مخالفت با اکثریت، مایه تباهی رای تصمیم گیرنده است. و در جای دیگری می فرماید: هرکه رای خود را بپسندد و به آرای دیگران بها ندهد، راه نابودی را در پیش گرفته است.
البته در ادامه متن ویژگی های فرد مشاور را در منظر روایات ذکر خواهیم نمود.
√امام صادق(ع): هر که بر رای خود پافشاری کند و به آرای دیگران بها ندهد، بر لبه پرتگاه لغزشگاه ها قرار گرفته است. جالب اینکه "لغزشگاه ها " به صورت جمع آمده، یعنی چنین کسی لغزشگاه های فراوانی را در پیش رو خواهد داشت.
√مولا امیر مومنان علی(ع): هرکه خود رای باشد، رای او نادرست است.
و نیز می فرمایند: هرکه مشورت نکند، پشیمان خواهد گردید.
با چه کسانی مشورت کنیم؟
بعد از درک ضرورت مشورت، توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که با "چه کسانی مشورت کنیم؟"
مسلم است که هر کس نمی تواند به عنوان مشاور قرار گیرد، زیرا آنها گاهی نقاط ضعف دارند که مشورت با آنها مایه ی بدبختی و عقب افتادگی است.
√امام باقر(ع): در کار خود فقط با کسانی مشورت کن که از خدا می ترسند. کسی که از خدا می ترسد، در باب مشورت دروغ نمی گوید و خیانت نمی کند.
شاید لازم باشد "ترس از خدا "را توضیح دهیم:
شهید مطهری در کتاب ده گفتار می گوید:
ذات خدا موجب ترس و وحشت نیست. ترس از خدا یعنی ترس از قانون عدل الهی.
عدالت خدا نیز به نوبه موحش نیست؛ انسانی که از عدالت خدا می ترسد در واقع از خطاهای گذشته و خطاهایی که ممکن است در آینده مرتکب شود، می ترسد.
زیرا بر اساس عدالت خدا هرکس ذره ای خوبی یا بدی کرده باشد، باید پاسخگو باشد(و من یعمل مثقال ذره خیرا یره و من یعمل مثقال ذره شرا یره)
پس ترس از خدا به معنای ترس از مسؤولیت هایی است که انسان در برابر او دارد . ترس از این که در ادای رسالت و وظیفه خویش کوتاهی کند و به خوبی وظیفه اش را انجام ندهد و به عبارتی، ترس از گناهان خود است.
حضرت علی(علیه السلام) در این زمینه می فرماید: «و لا یخافن الا ذنبه؛ هیچ یک از شما ترس نداشته باشد مگر از گناه خویش.»(نهج البلاغه، کلمه قصار 82)
در دعا نیز داریم:
یا من لا یرجی الا فضله و لا یخاف الا عدله
ای کسی که امیدواری به او، امیدواری به فضل و احسان اوست و ترس از او، ترس از عدالت اوست.
√امام علی(ع): با افراد بخیل مشورت نکن زیرا تو را از بخشش و کمک به دیگران باز می دارند و از فقر ترسانند. با افراد ترسو مشورت نکن زیرا تو را از انجام کارهای مهم باز می دارند. و نیز با افراد حریص مشورت نکن که آنها برای جمع آوری ثروت و یا کسب مقام، ستمگری را در نظر تو جلوه می دهند.
√امام صادق(ع): چهار حد برای مشاوره وجود دارد: ۱.آنکه مشاور باید عاقل باشد. ۲.باید آزاده و دین دار باشد. ۳.دوست و برادر باشد. ۴.او را بر رازت طوری آگاه کن که خودت بر آن آگاهی داری.
چون که اگر مشاور عاقل باشد، در مشورت خواهی از او بهره مند خواهی شد و اگر آزاده و دین دار باشد، تمام فکرش را در خیر خواهی به تو به کار خواهد انداخت. و اگر دوست و مثل برادر باشد، وقتی او را بر رازت آگاهی دادی آن را مخفی نگه می دارد و اگر طوری که خودت علم به رازت داری، او را هم مطلع نمایی، مشورت با او به تمام و کمال خواهد رسید.
نوشته های مخاطبین:
به قلم «سارا سعیدی»
لینک کوتاه این مطلب:
http://yon.ir/xMURV
یزدی
